Lezen: De kattentafel

Toen mijn oog op een boek viel met de titel ‘De kattentafel’, werd ik natuurlijk meteen getriggerd. Helemaal toen ik zag dat de auteur Michael Ondaatje is, je weet wel, die van ‘The English Patiënt’ . Wie heeft het droog weten te houden bij het boek en de film? Ik niet!

Behalve de titel kwam er geen kat in het hele boek voor (wel één hond), maar het was wel de moeite waard. De naam kattentafel verwijst naar de minst gewilde tafel aan boord van een cruiseschip. Zit je tijdens de maaltijden aan de kapiteinstafel, dan zit je goed. Zit je aan de kattentafel, dan moet je je zorgen maken over jouw plek in de pikorde, want lager kun je niet zakken.

In 1954 maakt een 11-jarige jongen – Mynah – in zijn eentje een reis per schip – de Oronsay , een monsterlijk groot schip van 7 verdiepingen hoog – van Sri Lanka naar Engeland. Na de scheiding van zijn ouders werd hij opgevoed door zijn oom en tante maar nu reist hij nu in zijn eentje richting zijn moeder in Engeland, die hij al jaren niet heeft gezien. Nou ja, in zijn eentje. Een ‘tante’ die eerste klas reist, heeft beloofd een oogje in het zeil te houden en voert af en toe een verplicht gesprekje met hem. En hij kent Emily, een iets ouder meisje waarmee hij samen is opgegroeid. Maar zowel tante als Emily gaan hun eigen gang en Mynah moet zelf zijn weg zien te vinden aan boord. Dat lukt goed, hij vermaakt zich geweldig tijdens de 21 dagen dat de reis duurt.

De kattentafel waar hij dient aan te schuiven voor zijn maaltijden blijkt een bonte verzameling van vreemde figuren te zijn waaronder twee jongens van zijn leeftijd. Mynah sluit al snel vriendschap met de stoere Cassius en de zachte astmatische Ramadhin. Samen zwerven ze dag en nacht over het schip, eten de voorraden uit de reddingsboten op, observeren de mysterieuze gevangene die ’s nachts wordt gelucht, proberen de amoureuze verwikkelingen te raden tussen verschillende passagiers, leren over het leven en de schunnige liedjes van meneer Mazzappa, ontdekken in het ruim van het schip een botanische tuin en een hondenkennel, verwonderen zich over hun tafelgenote die haar duiven in zakken in haar jas stopt en zo uit wandelen gaat over het dek en geen boek kan lezen zonder het in zee te smijten. En er zijn gevoelens voor de iets oudere Emily die hij niet kan duiden en waar hij geen raad mee weet. Hij kent haar al jaren maar ineens is ze zo spannend.

Heerlijk dit! Het schip leent zich – afgesloten als het is en daardoor een complete samenleving op zich – bij uitstek om mensen te observeren en intense banden te ontwikkelen. De boottocht van Sri Lanka naar Engeland blijkt zeer vormend te zijn voor Mynah, die de rest van zijn leven deze reis als ijkpunt beschouwt. De reis is een soort overgang van kind naar volwassene.  In eerste instantie maken we de boottocht vooral  door de ogen van de 11-jarige Mynah mee,  maar gaandeweg verschuift dit naar de oudere Mynah/ Michael die schrijver  is geworden en terugkijkt op die voor hem zo belangrijke drie weken. Gebeurtenissen die hij nog altijd niet begrijpt, knagen aan hem en hij blijft zoeken naar antwoorden.

De auteur Michael Ondaatje schijnt zelf als 11-jarige jongen ook een dergelijke reis te hebben gemaakt en waarschijnlijk lopen feit en fictie hier flink door elkaar heen. Ik vond het een betoverend mooi boek en had zin om zelf net als Mynah over het schip te zwerven en 100 lepels in het zwembad te smijten en die dan weer op te duiken. Aanrader!

De kattentafel