Tag: Schulden

Kijktip: Schuldig

~ MB ~ 33 reacties

Deze week zag ik het eerste deel van een interessante documentaire over de Vogelbuurt in Amsterdam-Noord. Een buurt waar het merendeel van de bewoners schulden heeft en de Voedselbank op de dag van uitdeling een rij wachtenden tot ver om de hoek van het pand heeft staan. In de 6-delige documentaireserie ‘Schuldig’ wordt een aantal van de schuldenaars uit deze buurt gevolgd maar ook de instanties eromheen: de deurwaarder, de schuldhulpverlening, de Amsterdamse wethouder bij wie het op zijn bordje ligt. Ik heb ademloos zitten kijken. Omdat ik iedereen die aan het woord komt sympathiek vind door hun eerlijkheid in de meest kwetsbare momenten.  Ook de deurwaarder blijkt niet de boeman waar mensen hem snel voor houden, ook al zet hij wel een gezin op straat.

Het probleem van de schulden en schuldenaars wordt op een mooie manier van alle kanten belicht. Waarbij het vooral duidelijk is dat de meeste mensen gewoon echt geen geld hebben, laat staan dat ze de schulden kunnen aflossen.

Wat goed duidelijk wordt gemaakt is dat huisuitzettingen niets oplossen, het is probleemverplaatsing. Een gemiddelde huisuitzetting kost de woningbouwvereniging die in de serie genoemd wordt € 7000, plus de gemiste inkomsten uit huur (bron: mugweb). Na de huisuitzetting wordt het probleem verplaatst naar de gemeente. Het duurt in de meeste gevallen jaren voordat mensen weer over een eigen huis beschikken. Al die tijd zitten ze dus (als ze geluk hebben) op een door de gemeente betaalde hotelkamer of slapen ze bij vrienden en familie. Dat laatste komt neer op veel verkassen. Of ze zitten een aantal jaren in een crisisopvang. Hebben ze geluk dan is dat met het gezin samen maar meestal gebeurt dat niet. Na een huisuitzetting zijn er nog steeds schulden. Dat oplossen en afbetalen wordt natuurlijk steeds moeilijker als je geen eigen plek hebt om te wonen. Om die reden heeft woningbouwvereniging Eigen Haard op een gegeven moment meegedeeld geen huisuitzettingen bij gezinnen te doen. Iets wat toch weer gebeurd is.

In het razend interessante boek ‘Schaarste’ waarvan ik hier al wel eens een review plaatste, lieten de auteurs heel overtuigend zien dat de intelligentie van mensen afneemt naarmate ze meer met schaarste te maken krijgen. Het is niet zo dat omdat mensen dom zijn, ze financiële problemen krijgen maar armoede zorgt ervoor dat de mentale bandbreedte afneemt. Kort samengevat: je wordt niet arm omdat je dom bent, je wordt dom omdat je arm bent.

Natuurlijk zijn er mensen die in de problemen komen door hun koopgedrag. Maar meestal gaat het om een combinatie van pech en een opeenstapeling van gebeurtenissen. Hoe moeilijk het is om je aandacht erbij te houden in tijden van stress en verdriet, werd maandag heel mooi en openhartig omschreven door Teunie. Zij vertelde dat ze in de tijd na het overlijden van haar beide ouders (vlak achter elkaar) alles maar liet versloffen omdat ze het – heel begrijpelijk – even niet kon opbrengen. Ze kwam 5 kilo aan door ongezonder te eten maar ook de financiële huishouding kreeg minder aandacht. Er werd meer uitgegeven aan bijvoorbeeld eten in het ziekenhuis maar er werd ook gekozen voor gemak. Post werd niet altijd op tijd geopend en er volgden betalingsherinneringen en aanmaningskosten. Zo ging het een tijdje door. Nu is alles weer op de rit gelukkig.

Dit is Teunie! Kampioen orde en regelmaat. Ik bedoel maar te zeggen dat het iedereen kan overkomen. Er gebeurt iets wat je aandacht opslokt en ineens werkt de routine die je jarenlang opbracht niet meer. Omdat andere zaken meer aandacht vragen. Ikzelf denk dat als je dan niet over een netwerk beschikt van mensen die je kunnen helpen en er alleen voor staat, het heel moeilijk is om eruit te komen. Niet voor niets zijn het juist vaak mensen die alleen komen te staan die problemen krijgen. Ze raken werkloos, worden ziek, hebben meer kosten, missen een betaling, krijgen een aanmaning en voor je het weet loopt een in oorsprong kleine betalingsachterstand volledig uit de klauwen. Om dat op te lossen moet je er aandacht aan kunnen geven en dat is juist zo moeilijk omdat andere zaken meer aandacht vragen. Dat zijn juist weer die zaken die ervoor zorgden dat je in de problemen kwam.

Een kijktip dus voor als je dit onderwerp interessant vindt. Je kunt als je de eerste aflevering hebt gemist hier terugkijken.

Zachte heelmeesters bereiken meer

~ MB ~ 10 reacties

Afgelopen woensdag stond er in de Volkskrant een interessant artikel over zorgverzekeraar CZ die het aantal oninbare posten gigantisch zag dalen na een andere aanpak van klanten met een betalingsachterstand. In plaats van dreigen wordt er tegenwoordig na een achterstand van een maand al contact opgenomen met de klant om te vragen wat er aan de hand is. Hiermee wordt erger voorkomen want er wordt sneller dan in het verleden een betalingsregeling getroffen die ook vaker haalbaar is voor de klant. Het is maatwerk.

Vind ik echt fijn om te lezen. Ik heb me zo vaak verbaasd over hoe dat gaat, in de wereld van deurwaarders. Want achter schulden zit vaak een verhaal en een reden. Gedrag verandert niet zomaar na dreigbrieven en boeterentes. Veel situaties escaleren. De oorspronkelijke schuld staat dan niet in verhouding tot de berg die er ontstaat als incassobureaus zich ermee gaan bemoeien. Want de uiteindelijke schuld bestaat vooral uit boetes, incasso- en deurwaarderskosten.

Zelf heb ik in het verleden van dichtbij mee gemaakt hoe snel iets kan escaleren. Het probleem is natuurlijk wel dat de meeste mensen die een schuld hebben dat niet bij één instantie hebben. De gemiddelde schuld is €38.500 en die heeft de schuldenaar dan bij 14(!) verschillende schuldeisers.(*) Ze betalen dus niet alleen de zorgverzekering niet, maar slaan ook de woningbouwvereniging over of de energieleverancier. Komen de postorderbedrijven er nog bij. De ene instantie weet niet van de andere instantie, dat probleem blijft. En de persoon met schulden heeft zelf het overzicht ook niet.

Maar dat een zorgverzekeraar het voortouw neemt en op een andere manier mensen met een achterstand benadert vind ik positief. Voor de verzekeraar zelf pakt het trouwens ook goed uit. In 2010 was het verlies door premieachterstand 20 miljoen, in 2015 was dat 10 miljoen. Straffen werkt niet. Helpen wel.

CZ heeft zich samen met een aantal andere grotere bedrijven zoals energieleveranciers, telecomaanbieders, woningbouwverenigingen maar ook een aantal deurwaarders aangesloten tot een groep die zich ‘Van schulden naar Kansen’ noemt. Ze hebben zelfs een ethisch manifest opgesteld. Het probleem is wel dat iedereen zich hierbij kan aansluiten en dat bedrijven zelf kunnen toetsen in hoeverre zij aan het ethisch manifest voldoen.

Niet dat ik ervoor ben dat iemand de deelnemers van dit initiatief gaat controleren maar het is – hoewel een mooie stap – nu nog wel erg vrijblijvend en het zegt nog weinig over hoe individuele medewerkers van de deelnemende bedrijven omgaan met klanten met een betalingsachterstand. Uiteindelijk gaat het erom of die ene medewerker jou nog als mens ziet met een probleem in plaats van dat hij je ziet als een oninbare factuur.

(*) bron: http://www.deltalloydfoundation.nl/2016/01/manifest/

Gluur-TV

~ MB ~ 32 reacties

Soms kijk ik op uitzending gemist een aflevering van ‘Dubbeltje op zijn kant’. In de avond kijk ik nooit TV maar zo overdag soms wel en dan is het makkelijk dat ik dat op mijn laptop zo kan kijken. ‘Dubbeltje op zijn kant’ heb ik vorige seizoenen niet gekeken maar dit seizoen heb ik tot nu toe volgens mij wel alle afleveringen gezien. Op zich vind ik het format vrij suf. Het is elke week meer van hetzelfde en de adviezen zijn ook elke week hetzelfde, namelijk bezuinigen op de uitgaven én meer inkomen genereren en ergens halverwege het programma wat tranen vanwege hoog oplopende emoties.

Toch kijk ik wel. Omdat het me fascineert. Omdat soms mijn mond echt openvalt bij het zien van de keuzes die mensen hebben gemaakt en hoe moeilijk het is de waarheid onder ogen te zien. Het stel van de aflevering van deze week heeft geen hoog inkomen maar wel een enorme boot en twee auto’s, een doorlopend krediet, een schuld bij hun dochter en een bedrijf dat alleen maar verlies oplevert. De totale schuld bedraagt ca € 44.000 en daar zijn de laatste uitgaven voor zonnepanelen nog niet eens in meegerekend. Annemarie van Gaal blijft altijd heel neutraal maar nu hoorde je wel aan de klank van haar stem dat ze vond dat deze mensen niet echt verstandig bezig zijn geweest. Op zich vind ik het wel een gave van haar dat zij – op een moment dat je als tv-kijker deze mensen het liefst even door elkaar zou willen rammelen – heel neutraal zegt dat ze misschien niet zo verstandig zijn geweest.

De man van het stel bleek financieel adviseur te zijn. Daar viel mijn mond van open. Net als dat mensen waarschijnlijk van een diëtist toch onbewust verwachten dat die een gezond gewicht heeft, zou je van een financieel adviseur meer kennis van geldzaken kunnen verwachten. Maar kennis van geld staat niet gelijk aan goed om kunnen gaan met geld, blijkt maar weer.

Denken dat een financieel adviseur niet in de geldproblemen kan kopen is een open deur en doet mensen natuurlijk geen recht. Net als dat deelname aan een dergelijk programma mensen niet van hun beste kant laat zien. Als je zo met de billen bloot gaat ben je wel wanhopig denk ik. Des te meer bijzonder vind ik het dat mensen het dan soms toch vertikken om offers te brengen of hun gedrag aan te passen. De man van deze week wilde in eerste instantie niet zijn boot verkopen, omdat het niet alle geldproblemen zou oplossen. Hij bleef draaien en moeilijk doen en het deed me denken aan het ontwijkende gedrag van kleuters die hun haar zelf hebben geknipt met een nagelschaartje en dan tegen mama liegen dat ze niet weten wat er is gebeurd. Niet onder ogen willen zien wat er aan de hand is. Geen keus willen maken om het op te lossen. Alsof er trouwens nog een keus is. Blijkbaar dringt dat echt heel moeilijk door. En ergens begrijp ik het wel (die kleuter met dat nagelschaartje was ik, alleen had ik in het haar van mijn zus geknipt) maar aan de andere kant begrijp ik het ook helemaal niet.

Zoals gezegd, het fascineert me enorm. Geld is emotie en omgaan met geld ook. Maar een beetje een voyeur ben ik natuurlijk wel door naar het programma te kijken, het is echt wel gluur-TV. Ik vraag me serieus af waarom ik dat eigenlijk doe.

Is dit nu een guilty pleasure? Kijk jij naar dit soort programma’s?